Nghệ nhân Bát Tràng tạo cốt gốm như thế nào?

Tác giả: Bùi Đức Nhất | Ngày đăng: 10-05-2018

Đồ gốm Bát Tràng nổi tiếng với việc được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công. Mọi sản phẩm đều phải trải qua những công đoạn như: tạo cốt, trang trí hoa văn và phủ men và cuối cùng là nung. Với kinh nghiệm cùng những bí quyết gia truyển, người thợ Bát Tràng đã tạo ra các sản phẩm gốm sứ đẹp, chất lượng cao. Sản phẩm của họ đã chiếm lĩnh thị trường trong nước  cũng như nước ngoài từ khá lâu. Ngày nay, đồ gốm do làng sản xuất còn được xuất khẩu đến tận những thị trường khó tính như Châu Âu. 

Quá trình tạo cốt gốm Bát Tràng

Để hiểu rõ hơn tại sao đồ gốm Bát Tràng vừa có tính thẩm mỹ cao vừa chất lượng hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu về quá trình tạo ra một sản phẩm đó. Và bài viết này, chúng tôi xin đề cập đến quá trình tạo cốt gốm. Còn những công đoạn như trang trí hay nung sẽ được gửi đến Quý vị ở những bài viết lần sau. 

Quá trình tạo cốt gốm trải qua tổng cộng là 04 bước: chọn đất, xử lý đất, tạo dáng, phơi sấy và sửa hàng mộc. Sau đây là thông tin chi tiết của từng bước. 

Bước chọn đất

Nguyên liệu chính đê tạo lên những sản phẩm gốm là đất sét trắng. Chính vì thế, tổ tiên của họ đã chọn khu vực Bát Tràng là nơi định cư bởi ở đây có sẵn nguồn đất sét trắng. Tuy nhiên sau một khoảng thời gian dài khai thác đến nay nguồn đất sét đã hết. Tụy nhiên, dân làng đã phát hiện ra một mỏ khai thác mới nằm ở Sơn Tây, Phúc Yên, Đông Triều, Hổ Lao và Trúc Thôn. 

Trong số đó, đất sét được lấy từ Trúc Thôn là loại đất phù hợp nhất nên được ưu tiên sử dụng. Sở dĩ phù hợp là bởi đây là loại đất mịn, độ dẻo cao, ít tan trong nước, chịu được nhiệt độ cao (khoảng 1650 độ C). Nhưng loại đất này lại có một số nhược điểm như: hàm lượng oxit sắt cao, hay bị co ngót... Để khắc phục nhược điểm này, nghệ nhân Bát Tràng phải tiến hành bước tiếp  theo.

Bước xử lý đất

Đây là bước vô cùng quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm nên được tiến hành một cách tỉ mỉ trong một khoảng thời gian dài. Phương pháp xử lý được áp dụng ngâm ở những bể chứa nước. Có tất cả 4 bể nước có độ cao khác nhau sẽ được sử dụng.